10 najlepszych filmów wszech czasów

Czy stworzenie takiej listy w ogóle jest możliwe? Na jakiej zasadzie wybrać dziesięć najlepszych filmów spośród tego mrowia, które powstało? Kino ma już przecież ponad stuletnią historię! I my, kinomaniacy, zamiast rzucić setką naszych ulubionych tytułów, mielibyśmy wyłuskać zaledwie dziesiątkę? Czy ważniejsze, by w takim zestawieniu znalazły się filmy wybitne, głębokie, wartościowe – czy może po prostu takie, które najlepiej nam się ogląda? Zadanie ponad siły. Ale spróbujmy się z nim zmierzyć. Gdybyście mieli polecić komuś tylko dziesięć filmów, to które trafiłyby na waszą listę? Podzielę się z wami moją.

1. Przeminęło z wiatrem (1939)

Jeżeli istnieje jakiś film, który po prostu trzeba obejrzeć, to właśnie ten. Te dziesięć Oscarów nie wzięło się znikąd, podobnie jak fakt, iż pod względem liczby sprzedanych biletów, jest to do dzisiaj największy filmowy przebój wszech czasów. Tak, tak, tego wyniku nie pobił nawet „Avatar”. A skoro to największy przebój, to siłą rzeczy musiał się tu znaleźć, czyż nie?

Tylko błagam was, nie traktujcie tego jak romansidła! To nie żaden harlequin! To bogata, wielowątkowa opowieść o trudnych dziejach amerykańskiego Południa. O świecie, który odchodzi w niepamięć i ludziach, którzy albo nie są w stanie przystosować się do nowych realiów (jak Ashley), albo zrobią wszystko, by to osiągnąć, bez moralnych skrupułów i oglądania się na innych (Scarlett). Oprócz tego jest to też, na co mało kto zwraca uwagę, naprawdę ciekawy film psychologiczny. Pełen różnorakich patologii związek Scarlett i Rhetta to świetny materiał do analiz.

2. Titanic (1997)

Że łzawe i kiczowate? Który to powiedział?!
Ja tam uważam, że jedenaście Oscarów jest zasłużone. A i fakt, że do czasu „Avatara” był to najbardziej kasowy film w dziejach, nie bierze się z powietrza.

Ten ograny wątek mezaliansu jest tutaj poprowadzony naprawdę z dużym wyczuciem. To poruszająca historia, pełna smutnego piękna. A sama katastrofa statku, którą możemy śledzić ze szczegółami przez prawie półtorej godziny, to realizacyjne mistrzostwo. Nie zapominając, że na dodatek mamy tu do czynienia z jedną z najlepszych ścieżek dźwiękowych w historii kina.

3. Władca Pierścieni: Powrót króla (2003)

Tak, to trochę takie oszustwo z mojej strony, bo jeśli ktoś chce zobaczyć „Powrót króla”, musi bezwzględnie obejrzeć najpierw poprzednie części.

Wiadomo, że jeśli robimy listę najlepszych filmów w historii, to „Władca Pierścieni” musi się obowiązkowo na niej znaleźć. A dlaczego trzecia część? Bo najlepsza (to nie tylko moje zdanie, co potwierdza jedenaście Oscarów).

Najbardziej epicka. Najlepiej wyważona – wreszcie każda postać ma wystarczająco dużo czasu ekranowego (wcześniej na przykład Merry i Pippin byli trochę spychani na bok). Bitwa na polach Pelennoru zaś to, zdaniem wielu, potyczka nakręcona z największym rozmachem w historii.

Czy zakończenie jest za długie? Może trochę. Ale nie dziwmy się, że twórcy nie chcieli rozstawać się ze Śródziemiem, bo i nam robi się smutno za każdym razem, gdy „Powrót króla” dobiega końca. I od razu planujemy następny seans.

4. Forrest Gump (1994)

Opowieść o niezbyt bystrym człowieku, którego los wciąż rzuca w wir wydarzeń kluczowych dla amerykańskiej (i nie tylko) historii.

Cóż mogę napisać? Wszyscy są tym filmem zachwyceni, więc co mogę dodać od siebie? Czy życie jest jak pudełko czekoladek, tego nie jestem pewien. Wiem za to, że film jest kapitalnie zrobiony, z wyczuciem, inteligencją, no i że w jednej chwili potrafi szczerze rozbawić, by już w następnej wzruszyć. Pełna gama emocji, a wszystkie wiarygodne. Ciepła, ale i tragikomiczna opowieść, pełna jedynego w swoim rodzaju smutnego piękna.

5. Gladiator (2003)

Epickie dzieło Ridleya Scotta to chyba najlepsze osiągnięcie tak zwanego „kina sandałowego”. Jest w tej historii, pełnej walki, intryg, zdrady i zemsty, coś iście szekspirowskiego. Pewnego rodzaju głębia, której dziś próżno szukać w filmowych superprodukcjach.

To chyba jedna z ostatnich prawdziwie wielkich opowieści – takich, w których naprawdę czuje się wagę wydarzeń. A Joaquin Phoenix daje tu wspaniały popis w roli Kommodusa, cesarza opętanego swymi rozlicznymi szaleństwami.

6. Matrix (1999)

Objawienie! Film, który zmienił cały gatunek sf! Czy można się dziwić? Jak często powstaje dzieło, które zarazem zapewnia świetną rozrywkę, jak i skłania do refleksji, stając się dla całej rzeszy widzów materiałem do rozlicznych interpretacji? To właśnie przypadek absolutnie kultowego „Matrixa”.

Ambitne, filozoficzne zagadnienia są tu przeplatane z dynamiczną akcją w całkiem nowym stylu (na którym później niejeden twórca się wzorował). Do tego dochodzi intensywny, techniczny nastrój (czy to może zasługa industrialu na ścieżce dźwiękowej?). No i bullet time – niezwykły zabieg, który przeszedł do historii.

Ten film trzeba znać, bez względu na to, czy traktujemy go jako pierwszą część trylogii, czy też jako osobny film i udajemy (powszechna praktyka wielu fanów), że kontynuacje nigdy nie powstały.

7. Obcy: Decydujące starcie (1986)

Druga część serii „Alien” to prawdziwa filmowa uczta. Wszyscy się chyba zgodzą, że gdy mowa o filmach z rodzaju „grupa ludzi vs krwiożercze potwory”, po prostu nie da się znaleźć nic lepszego niż druga część „Obcego” (nawet „Jurassic Park” się, przy całym szacunku, nie umywa).

Owszem, nie ma tu już tego niepowtarzalnego klimatu, który jest tak wielkim atutem części pierwszej, ale jest inny – nie gorszy, tylko inny – i dużo do zaoferowania oprócz tego. Wyraziste postacie, nastrój grozy (no tak, niby mamy setki obcych, zatem z powodu tego przesytu efekt nie powinien być taki dobry, ale mimo to groza nadal jest wyraźnie odczuwalna), od groma wystrzałowej akcji. I oczywiście wisienka na torcie – królowa obcych, będąca również bez wątpienia królową tego filmu.

8. Braveheart (1995)

To kolejna obowiązkowa pozycja dla prawdziwych kinomaniaków. Jeśli jakimś cudem nie znasz jeszcze historii Williama Wallace’a, film Braveheart zobacz online. Jest to piękna, poruszająca opowieść o bohaterstwie, patriotyzmie i poświęceniu. Rozpisana na wiele postaci fabuła nie pozwala się nudzić. To historia pełna krwi i przemocy, a równocześnie, o dziwo, romantyzmu, podniosłych uczuć i wzruszeń. Nie sposób nie ronić łez podczas finałowej sceny.

To epicki film rozgrywający się w pełnych surowego piękna szkockich pejzażach i przy akompaniamencie grającej na emocjach muzyki, z udziałem wielu znamienitych aktorów (nie tylko Mela Gibsona, choć wiadomo, że on gra pierwsze skrzypce).

9. Poszukiwacze zaginionej Arki (1981)

Ten film nieuchronnie powraca w każdym rankingu najlepszych filmów w historii. Dlaczego? Bo to po prostu wzorzec kina przygodowego, do którego praktycznie każdy twórca tego gatunku próbuje się w jakiś sposób odwoływać.

Jest tu wszystko: akcja, pościgi, strzelaniny, starożytne artefakty, węże, humor, groza, miłość, naziści, ciężarówki, łodzie podwodne, karabiny, miecze… Wszystko. Na czele z samą Arką Przymierza – a to wątek, dzięki któremu w filmie miesza się nastrój przygody z tajemniczą atmosferą niesamowitości (w jednym i drugim przypadku nieocenione zasługi oddają filmowi muzyczne motywy Johna Williamsa).

10. Jak wytresować smoka (2010)

Skoro miała to być lista najlepszych filmów wszech czasów, to reprezentatywnie musiał się tu też znaleźć jakiś film animowany (parytety, wiadomo). I choć każdy – albo prawie każdy – wrzuciłby bez namysłu „Króla Lwa”, ja zdecydowałem się na mniej oczywisty wybór.

Ale jak to? Czy ośmielam się twierdzić, że „Jak wytresować smoka” to lepszy film niż „Król Lew”?! Wybaczcie, moi drodzy, ale… tak. Zdecydowanie.

Jeśli chodzi o familijne animacje, „Jak wytresować smoka” jest absolutnym ewenementem. Cała ta nowoczesna animacja komputerowa zostaje zaprzęgnięta, by opowiedzieć historię uroczo staroświecką. Nie chodzi w niej o zasypywanie widza bez ustanku żartami (choć tych jest dużo i to wybornej jakości). „Jak wytresować smoka” koncentruje się na postaciach, ich relacjach i uczuciach. Bohaterowie są dopracowani psychologicznie, dzięki czemu, mimo jak najbardziej obecnego baśniowego klimatu, całość robi wrażenie czegoś bardzo autentycznego.

Ten film po prostu chłonie się całym sobą. Przyjaźń bohatera ze smokiem jest pięknie ukazana, a sekwencja lotu to zachwycające połączenie zapierających dech pejzaży i przecudnej muzyki, które działa na widza bez porównania intensywniej niż analogiczna scena w przereklamowanym „Avatarze”.

Mogę się założyć, że czegoś wam zabrakło na tej liście. Ale wcale mnie to nie dziwi. Spośród tego nieprzebranego morza filmów, które powstały, nie sposób wybrać takich dziesięciu, że wszyscy zgodnie uznamy je za najlepsze. I obecność lub brak jakiegoś tytułu może niektórych wzburzyć. Tylko że to wcale nie jest takie łatwe. Spróbujcie sami, a szybko się przekonacie, że miejsc na liście jest znacznie mniej niż filmów, które chcielibyście na niej zamieścić.