Skąd się wziął tłusty czwartek?

Tłusty czwartek, niezwykle słodkie i przyjemnie święto, kiedy każdy z nas może bez żadnych konsekwencji i wyrzutów sumienia zjeść tyle pączków ile chce. Skąd jednak wzięło się to święto? Z czym się wiąże i dlaczego akurat jemy wtedy pączki? Okazuje się, że nie jest to takie oczywiste, warto więc poczytać i dowiedzieć się nieco więcej.

Czym jest święto tłustego czwartku?

Wbrew pozorom może nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę, ale święto to jest ściśle związane w religią chrześcijańską. Tłusty czwartek jest ostatnim czwartkiem poprzedzającym rozpoczęcie Wielkiego Postu i znany jest również pod nazwą zapusty. Jednocześnie święto to jest także początkiem ostatniego tygodnia karnawału. Jest więc to swoiste zezwolenie na objadanie się, zanim nastąpi nakaz stosowania się do postu.

Tłusty czwartek jako święto ruchome

Co roku tłusty czwartek wypada innego dnia, wszystko za sprawą świąt Wielkanocnych, które są świętem ruchomym, a co za tym idzie, także wybadają co roku w innej dacie. Tłusty czwartek, jako że powiązany jest z Wielkim Postem i świętami Wielkanocnymi, także z tego powodu jest on w różnych datach. Warto więc pamiętać o tym, że tradycja tłustego czwartku i Wielkanoc mocno się ze sobą wiążą, choć pierwotnie sam tłusty czwartek ma nieco inne, mniej chrześcijańskie korzenie.

Kiedy zaczęto obchodzić tłusty czwartek?

Tak naprawdę dokładna data nie jest znana, jednak pierwsze udokumentowane informacje związane z tym świętem sięgają starożytności! Oczywiście wówczas nie było tu powiązania katolickiego, a sama tradycja hucznej zabawy i objadania się dotyczy wielu kultur, między innymi starożytnego Rzymu. Była to wówczas prawdziwa uczta ku czci nadchodzącej wiosny. Choć wówczas jadano nieco inaczej, głównie były to tłuste mięsa, to już wtedy dostępne były pierwsze pączki, choć nie miały one tak słodkiego smaku jak dziś, dodatkowo nadziewane były słoniną, zamiast dzisiejszą marmoladą lub innymi nadzieniami.

Kiedy tradycja tłustego czwartku pojawiła się w Polsce?

Nie jest to dokładnie dość znane, z pewnością wcześnie, z początkami chrześcijaństwa na naszych ziemiach. Samych pączków na słodko jednak nie jedzono aż do XVI wieku. Był to też wyjątkowy czas w Polsce, wiązał się z ostatnim tygodniem karnawału i zwany był zapustami albo mięsopustami, ponieważ w okresie Wielkiego Postu znikało mięso ze wszystkich stołów, a do tego czasu bawiono się, świętowano i objadano na zapas. Tradycja ta utrzymuje się do dziś, choć niewiele osób już pamięta pierwotne znaczenie tego święta

Skąd tradycja jedzenia pączków?

Pierwotnie pączki wcale nie były najważniejszą częścią tłustego czwartku. Zajadano się tłustymi potrawami, głównie mięsami oraz popijano dużą ilością alkoholu, a słodkości wcale nie były jednym z głównych dań w tym czasie. Pączki były, ale nie takie jak obecnie i nawet nie były słodkie jak teraz, a nadziewane słoniną. Pączki znane dziś, robione z ciasta drożdżowego, do tego nadziewane słodkimi masami pojawiły się w Polsce w XVI wieku i pierwotnie były one traktowany jako potrawa lekka, nowomodna oraz przeznaczona na dwory. We wsiach dominowały „staromodne” pączki, czyli ciężkie i bardzo tłuste, z ciężkiego ciasta, które było w stanie nawet podbić oko, gdyby nim w kogoś rzucić.

Z pewnością jest to najsłodsze święto w naszym kalendarzu. Warto jednak znać jego historię i wiedzieć skąd się właściwie wzięło. Jest to pogańskie świętowanie przystosowane do chrześcijańskich wartości, które już na zawsze wpisało się w naszą polską tradycję. Nic tylko się zajadać!